by Van PC 
Dự kiến, sự kiện halving lần thứ tư của Bitcoin sẽ diễn ra vào ngày 20 tháng 4, theo giờ Việt Nam, tại block số 840.000.
Khi một block mới được khai thác trong mạng Bitcoin, nó sẽ được ghi nhận theo “chiều cao block,” thể hiện số lượng blocks đã được tạo trước đó. Cơ chế này sắp xếp các block theo thứ tự thời gian, tạo ra một sổ cái kỹ thuật số minh bạch và bảo mật, giúp phòng ngừa các hành vi gian lận như chi tiêu gấp đôi. Ngoài ra, chiều cao block cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập cơ chế halving, một quy tắc được lập trình sẵn trong toàn mạng Bitcoin, diễn ra định kỳ sau mỗi 210.000 block.
Bitcoin halving được xem như một chính sách tiền tệ được điều chỉnh theo thuật toán. Khác với việc điều chỉnh lãi suất một cách tùy tiện của các ngân hàng trung ương, halving tự động giảm một nửa số Bitcoin mới được tạo ra, từ đó kiểm soát lượng tiền phát hành. Từ block Genesis đầu tiên vào năm 2009 với phần thưởng là 50 BTC, qua các đợt halving, phần thưởng hiện tại cho mỗi block đã giảm xuống còn 6,25 BTC. Sau sự kiện halving thứ tư, phần thưởng này sẽ giảm xuống còn 3,125 BTC cho mỗi block khai thác.
Mỗi lần halving không chỉ giảm phần thưởng khai thác mà còn làm giảm tỷ lệ lạm phát của Bitcoin, từ hơn 1.000% ban đầu xuống còn 1,7% hiện nay. Sau ngày 20 tháng 4, tỷ lệ này sẽ tiếp tục giảm một nửa. Điều này, cùng với việc nguồn cung giảm, khiến giá trị của từng Bitcoin trở nên cao hơn.
Tuy nhiên, halving Bitcoin chỉ là một yếu tố trong số nhiều nhân tố có ảnh hưởng đến giá của BTC. Một trong những hậu quả đáng kể của halving liên quan đến lợi nhuận từ việc khai thác Bitcoin. Khi phần thưởng cho mỗi block khai thác giảm xuống, liệu điều này có thể dẫn đến việc các thợ đào gặp khó khăn tài chính phải bán BTC của họ hay không? Nếu điều đó xảy ra, áp lực bán ra có thể gây ra sự sụt giảm về giá của BTC.
Hiểu về halving và tác động đối với thợ đào
Hãy tưởng tượng nếu mạng Bitcoin không thực hiện halving mỗi bốn năm một lần, toàn bộ số 21 triệu Bitcoin sẽ được phát hành ngay khi mainnet ra mắt. Điều này sẽ khiến Bitcoin mất đi đặc tính khan hiếm của mình – một yếu tố then chốt giúp Bitcoin thành công trong việc duy trì giá trị trước sự mất giá của tiền tệ fiat, do sự can thiệp của các ngân hàng trung ương vào nguồn cung tiền tệ.
Halving đã tạo ra một cơ chế cân bằng cung cầu cho Bitcoin, thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi.
Khi sự chấp nhận Bitcoin ngày càng tăng, mạng lưới khai thác cũng trở nên an toàn hơn. Điều này là do số lượng thợ đào tăng lên, làm tăng độ khó của quá trình khai thác, một chỉ số được tự động điều chỉnh mỗi hai tuần. Với sự thay đổi trong cung cầu này, các halving thường mang lại lợi nhuận đáng kể cho các thợ đào trước và sau mỗi sự kiện.
Chức năng chính của độ khó khai thác Bitcoin là để điều chỉnh tốc độ thêm các block giao dịch mới vào mạng, mục tiêu là khoảng 10 phút mỗi block, được điều chỉnh sau mỗi 2016 block. Nếu thiếu cơ chế này, mainnet của Bitcoin có thể sẽ kém an toàn hơn bởi các công ty khai thác có thể không được khuyến khích để tham gia.
Lợi nhuận của thợ đào được điều chỉnh dựa trên độ khó khai thác. Nếu nhiều thợ đào ngừng hoạt động, độ khó sẽ giảm, làm cho việc khai thác trở nên lợi nhuận hơn ngay cả khi phần thưởng bị giảm. Ngược lại, nếu số lượng thợ đào trên mạng tăng lên, độ khó sẽ tăng, khiến việc khai thác kém lợi nhuận hơn (sức mạnh tính toán được thể hiện qua hashrate).
Dù vậy, sự giảm lợi nhuận này có thể được bù đắp bởi giá BTC tăng theo thời gian do sự khan hiếm của nguồn cung. Khi phần thưởng khai thác BTC giảm một nửa, lợi nhuận của thợ đào bị ảnh hưởng. Nếu độ khó không giảm, họ cần tăng cường hiệu quả chi phí bằng cách đầu tư lại vào hoạt động khai thác. Do đó, những chu kỳ này thường được gọi là giai đoạn tích lũy và đầu hàng.
Cuối cùng, các thợ đào Bitcoin cần cân nhắc kỹ lưỡng chiến lược để duy trì hoạt động: Họ không nên mở rộng quá mức mà thay vào đó, phụ thuộc vào sự tăng giá của Bitcoin để đối phó với các thách thức do halving mang lại.
Những thách thức đối với thợ đào Bitcoin sau Halving năm 2024
Hiện tại, tổng hashrate của mạng Bitcoin đạt 614,6 triệu TH/s, tương đương 614,6 EH/s. Doanh thu của thợ đào Bitcoin cho mỗi TH/s là 0,1 USD.
Giàn khai thác mới của Bitmain, Antminer S21, có giá khoảng 4.500 USD, cung cấp một hashrate là 188 TH/s và tiêu thụ 3500 Watts điện năng. Có những máy khai thác mạnh hơn và có giá cao hơn, như Antminer S21 Hyd 335T.
Khi tính toán chi phí vận hành cho giàn khai thác, các thợ đào cần tính đến chi phí điện, làm mát, bảo trì, lãi vay và chi phí cơ sở hạ tầng. Các công ty không cân đối được các khoản chi này có nguy cơ phá sản, điển hình là trường hợp của Core Scientific vào năm 2022.
Đối với những cá nhân sử dụng PC và máy tính xách tay thông thường, việc khai thác Bitcoin đã không còn hiệu quả. Họ cần phải chuyển sang sử dụng các máy ASIC chuyên biệt để đối phó với độ khó khai thác ngày càng tăng và chi phí năng lượng cao.
Vào cuối tháng 1, Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) bắt đầu thực hiện các bước để giới hạn hoạt động của các thợ đào bằng cách yêu cầu dữ liệu khảo sát về mức tiêu thụ năng lượng của họ. Kết quả từ khảo sát này sẽ được EIA gửi đến Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DoE) để xem xét ban hành các chính sách hạn chế.
Tuy nhiên, nhờ sự can thiệp kịp thời của Hội đồng Blockchain Texas (TBC) và công ty khai thác Riot, việc thu thập dữ liệu của EIA đã bị tạm dừng kể từ ngày họ nộp đơn vào ngày 2 tháng 3.
Tiến bộ công nghệ và cải tiến hiệu quả
Proof-of-work (PoW) của Bitcoin là thành tố quan trọng xác định giá trị của BTC, liên kết tài sản kỹ thuật số này với thế giới vật lý qua lượng năng lượng tiêu thụ và phần cứng được đầu tư. Nếu không có PoW, rất nhiều loại tiền điện tử khác có thể được tạo ra với chi phí rất thấp, gây ra những rối loạn trong việc định giá chúng.
Việc tiêu thụ năng lượng của Bitcoin cũng là một điểm mạnh nhưng đồng thời là điểm yếu từ góc nhìn chính trị. Một ví dụ điển hình là vào tháng 5 năm 2021, Elon Musk đã quyết định ngừng chấp nhận Bitcoin như một hình thức thanh toán tại Tesla, dẫn đến một cú sốc lớn cho thị trường. Tuy nhiên, kể từ đó, ngành khai thác Bitcoin đã chuyển dịch sang hoạt động thân thiện hơn với môi trường, sử dụng tới 54,5% năng lượng từ các nguồn tái tạo.
Ngoài việc sử dụng năng lượng tái tạo như thủy điện, các công ty khai thác Bitcoin cũng khai thác hiệu quả nhiệt dư thừa. Ví dụ, tại Na Uy, Kryptovault sử dụng nhiệt này để làm khô gỗ cắt nhỏ cho ngành công nghiệp khai thác gỗ. Các hoạt động khai thác nhỏ hơn cũng đã áp dụng phương pháp này cho việc sưởi ấm.
Một số công ty khác như Crusoe Energy Systems đã liên kết hoạt động của mình với các giếng khoan dầu, tận dụng khí dư thừa thay vì để đốt cháy không hiệu quả. Trên quy mô lớn hơn, một số dự án khai thác Bitcoin thậm chí còn giúp cân bằng lưới điện, như Giám đốc điều hành ERCOT, Brad Jones đã chỉ ra.
Trên phương diện năng lượng xanh, các công ty khai thác đang chuyển dịch sang sử dụng năng lượng hạt nhân. TeraWulf đã bắt đầu xây dựng Nautilus Cryptomine, một cơ sở khai thác Bitcoin bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên, với chi phí chỉ 2 cent mỗi KW/h, nhằm mục tiêu trở thành công ty khai thác hiệu quả chi phí nhất thế giới.
Trong chu kỳ halving sắp tới, nhiều người kỳ vọng rằng năng lượng thủy điện và hạt nhân sẽ là những giải pháp hàng đầu. Tuy nhiên, cách phổ biến nhất để đạt hiệu quả chi phí vẫn là sự hợp tác trong các pool khai thác.
Điều gì sẽ xảy ra trong bối cảnh hậu Halving?
Bitcoin đóng vai trò như một lá chắn chống lại sự giảm giá của tiền tệ, đồng thời cung cấp cơ hội cho các thợ đào. Các thợ đào thường vay mượn tiền để nâng cấp thiết bị của mình với hy vọng giá Bitcoin sẽ tăng, từ đó họ có thể trả nợ trong tương lai. Tuy nhiên, chỉ những thợ đào có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, sở hữu giàn khai thác hiện đại và có lợi thế về chi phí năng lượng mới có thể tồn tại được.
Cuối cùng, những thợ đào này sẽ là những người khiến độ khó khai thác Bitcoin tăng cao. Những thợ đào không đủ sức cạnh tranh sẽ phải rời khỏi mạng, làm cho việc khai thác của những người còn lại trở nên dễ dàng hơn do độ khó của mạng được điều chỉnh tự động. Theo Luxor, nếu giá BTC duy trì trong khoảng 66.000 đến 68.000 USD, có thể có đến 3% số thợ đào sẽ rời khỏi mạng sau halving.
Luxor dự báo rằng độ khó khai thác Bitcoin sẽ đạt mức 725 EH/s vào cuối năm nay. Điều này sẽ điều chỉnh giá hash sau halving về mức 53 USD/PH/ngày, một con số phù hợp với dự đoán giá hash trong tình huống thị trường không có biến động lớn.
Hiện nay, giá hash hòa vốn đang ở mức 37,2 USD/PH/ngày, chưa kể đến việc nâng cấp firmware. Các công ty như Blockware Solutions dự báo hashrate sẽ đạt khoảng 670 EH/s vào cuối năm nay, lấy kết quả tăng 30% của hashrate sau halving năm 2020 làm điểm chuẩn.
Các công ty khai thác Bitcoin nên xây dựng kế hoạch cho sự phát triển lâu dài, ví dụ như đầu tư của TerraWulf vào năng lượng hạt nhân. Để giảm thiểu rủi ro trong bất ổn thị trường, các thợ đào có thể khai thác các sản phẩm phái sinh Bitcoin.
Các nền tảng giao dịch hiện đang cung cấp hợp đồng tương lai hoán đổi giao dịch (exchange traded futures) như một phương pháp để bảo vệ năng suất khai thác trước sự biến động của giá Bitcoin. Đây là một chiến lược tương tự như được áp dụng trong các thị trường hàng hóa truyền thống, giúp các thợ đào tránh được sự biến động giá của BTC.
Với nguồn thu nhập ổn định, sự tăng vọt của chi phí vận hành có thể được kiểm soát. Cùng lúc đó, các công ty khai thác có thể mở rộng hoạt động bằng cách cung cấp dịch vụ khai thác đám mây, nâng cao độ an toàn và bảo mật cho các giải pháp dựa trên đám mây.
Kết luận
Khi xem xét tổng thể, Bitcoin thật sự là một phép màu của cả công nghệ phần mềm và lý thuyết kinh tế. Nó chứng minh rằng có thể thiết lập chính sách tiền tệ và biện pháp khuyến khích mà không cần đến sự can thiệp trực tiếp từ một cơ quan tập trung.
Các thợ đào Bitcoin đóng một vai trò trọng tâm trong quá trình này. Mặc dù họ phải chịu đựng một cuộc đấu tranh sinh tồn theo lý thuyết Darwin, các yếu tố bất ngờ ngày càng ít đi, giúp họ ổn định và dự đoán được môi trường khai thác hơn.
