Grayscale gọi Solana là “chợ tài chính của crypto”: Dữ liệu có thực sự chứng minh điều đó?
by admin 
💡 Grayscale: “Solana là chợ tài chính của thế giới tiền mã hóa”
Trong báo cáo nghiên cứu công bố ngày 10/10, Grayscale Investments – một trong những tổ chức quản lý tài sản kỹ thuật số lớn nhất thế giới – đã mô tả Solana (SOL) như “chợ tài chính của crypto”.
Đây không chỉ là một lời khen, mà còn là sự thay đổi rõ rệt trong cách các định chế tài chính nhìn nhận Solana, một blockchain từng bị xem là “đã chết” sau cú sập của FTX.
Theo Grayscale, Solana hiện dẫn đầu toàn ngành về số lượng người dùng, khối lượng giao dịch và tổng phí hệ sinh thái, nhờ kiến trúc Solana Virtual Machine (SVM), trải nghiệm người dùng mượt mà và hệ sinh thái ứng dụng đa dạng – tạo nên nền tảng định giá bền vững cho toàn mạng lưới.
Nếu như trước đây Grayscale gọi Ethereum là “dầu kỹ thuật số”, thì nay Solana đang được trao một vai trò trung tâm mới trong kỷ nguyên Web3: một thị trường tài chính phi tập trung, tốc độ cao và thân thiện với nhà đầu tư tổ chức.
Nhưng câu hỏi lớn vẫn còn đó:
Liệu dữ liệu on-chain có đủ sức chứng minh cho luận điểm này, hay “chợ tài chính” mà Grayscale mô tả vẫn chỉ là một ẩn dụ đầy mỹ từ?
📊 Dữ liệu on-chain: Solana thực sự dẫn đầu?
Grayscale xác định ba yếu tố cốt lõi giúp Solana nổi bật trong nhóm blockchain hợp đồng thông minh: người dùng – khối lượng giao dịch – phí hệ sinh thái.
Theo báo cáo:
- Phí toàn hệ sinh thái: 425 triệu USD/tháng (~5 tỷ USD/năm).
- Khối lượng giao dịch DEX: 1,2 nghìn tỷ USD/năm, chủ yếu qua Jupiter và Raydium.
- Người dùng hoạt động: hơn 2 triệu/tháng trên Pump.fun, và 1,5 triệu/ngày trên Helium.
- Nhà phát triển toàn thời gian: vượt 1.000 người, tăng nhanh nhất trong hai năm gần đây.
- Tốc độ kỹ thuật: mỗi block chỉ mất 400 mili-giây, giao dịch hoàn tất sau 12–13 giây, với phí trung bình 0,02 USD và phí trung vị 0,001 USD – nhờ cơ chế local fee market cô lập tắc nghẽn.
Grayscale cũng tiết lộ nâng cấp Alpenglow sắp tới sẽ rút ngắn thời gian hoàn tất xuống 100–150 mili-giây, đưa Solana tiến gần hơn đến khả năng xử lý theo thời gian thực.
Tuy nhiên, Grayscale thẳng thắn thừa nhận:
“Solana không phù hợp để làm tài sản lưu trữ giá trị dài hạn như Bitcoin hay Ethereum, do mức độ tập trung cao và lạm phát cung.”
Cụ thể, 99% SOL stake nằm trong các trung tâm dữ liệu, trong đó 45% do hai nhà cung cấp lưu trữ kiểm soát, khiến rủi ro tập trung mạng lưới trở thành điểm yếu lớn nhất.
🔍 Kiểm chứng thực tế: Dữ liệu có thật sự ủng hộ luận điểm của Grayscale?
Theo DeFiLlama, Solana hiện duy trì trung bình 2,6 triệu địa chỉ hoạt động mỗi ngày, xử lý hơn 67 triệu giao dịch on-chain trong 24 giờ – phù hợp với nhịp hoạt động ổn định từ đầu năm 2025.
Về phí hệ sinh thái, Token Terminal ghi nhận con số dao động 30–40 triệu USD/tháng, có thể tăng lên 300–450 triệu USD/tháng trong giai đoạn cao điểm, gần sát với ước tính của Grayscale nhưng chưa đủ ổn định để coi là mức cơ bản lâu dài.
Trong 12 tháng qua, Solana tạo ra khoảng 7 tỷ USD phí hệ sinh thái, chỉ đứng sau Ethereum (20 tỷ USD) – một bước tiến vượt bậc so với các đối thủ khác như BNB Chain hay Avalanche.
Về khối lượng DEX, Solana tiếp tục dẫn đầu toàn thị trường với 1,4 nghìn tỷ USD, vượt Ethereum (900 tỷ USD) và BNB Chain (450 tỷ USD), theo dữ liệu từ DeFiLlama.
Trên khía cạnh phát triển, Electric Capital ghi nhận Solana có 17.700 nhà phát triển hoạt động, tăng 29% so với năm 2024 và 62% trong hai năm, chỉ xếp sau Ethereum – củng cố vị thế là blockchain có cộng đồng dev năng động nhất ngoài EVM.
🏦 Vì sao các tổ chức tài chính đang “ấm lên” với Solana?
Nguyên nhân nằm ở trải nghiệm người dùng và tính ổn định kỹ thuật – hai yếu tố từng là điểm yếu nhưng nay đã được cải thiện đáng kể.
Cơ chế local fee market giúp cô lập tắc nghẽn theo từng ứng dụng, đảm bảo phí giao dịch ổn định và rẻ ngay cả khi mạng lưới bận rộn – một yếu tố quan trọng với tổ chức thanh toán, sàn lưu ký hoặc quỹ ETF.
Sau sự cố tạm dừng mạng hồi tháng 2/2024, Solana đã duy trì thời gian hoạt động gần như 100%, đồng thời thanh khoản DEX sâu hơn, đặc biệt nhờ Jupiter – aggregator lớn nhất toàn ngành.
Ngoài ra, một loạt quỹ ETF Solana giao ngay đã được nộp hồ sơ lên SEC trước khi cơ quan này tạm ngừng hoạt động, cho thấy mức độ quan tâm ngày càng cao từ giới đầu tư truyền thống.
⚠️ Những đánh đổi và rủi ro còn tồn tại
Dù tốc độ cao và hiệu suất ấn tượng, Solana vẫn đối mặt với ba rủi ro chính:
- Tập trung phần cứng: phần lớn node chạy trong trung tâm dữ liệu, khiến độ phi tập trung giảm.
- Chưa đa dạng client: client Firedancer do Jump Crypto phát triển vẫn chưa triển khai đầy đủ, khiến mạng lưới phụ thuộc vào một client duy nhất.
- Chính sách cung và đốt phí: Solana có lạm phát 4–5%/năm, và chỉ 50% base fee được đốt, khiến SOL khó trở thành tài sản lưu trữ giá trị như BTC hay ETH.
Chỉ số Nakamoto coefficient của Solana hiện ở mức 20 (tháng 10/2025) – dù cao hơn quá khứ, vẫn thể hiện sự phụ thuộc vào số ít thực thể vận hành mạng lưới.
🧭 Kết luận: “Chợ tài chính” hay “vườn kín tốc độ cao”?
Luận điểm của Grayscale – rằng một blockchain nhanh, rẻ và có hệ sinh thái gắn kết có thể tạo ra giá trị mạng lưới bền vững – được ủng hộ phần lớn bởi dữ liệu thực tế.
Solana hiện dẫn đầu về người dùng, khối lượng DEX, đội ngũ lập trình viên và tốc độ phát triển ứng dụng.
Tuy nhiên, rủi ro tập trung và lạm phát vẫn là “gót chân Achilles” mà dự án phải giải quyết nếu muốn trở thành hạ tầng tài chính toàn cầu thực sự.
Nếu Alpenglow và Firedancer được triển khai thành công, giúp giao dịch hoàn tất dưới 1 giây và đa dạng hóa client, Solana có thể củng cố vị thế “chợ tài chính của crypto” như Grayscale mô tả.
Ngược lại, nếu rào cản phần cứng và mức độ tập trung tiếp tục gia tăng, “chợ tài chính” này có thể trở thành một “vườn kín” – nhanh, hiệu quả nhưng hạn chế tự do.
>> Đăng ký ngay tài khoản Binance TẠI ĐÂY!
